Stok Devir Hızı Nedir?

Günümüzün en kazançlı ticaret modellerinden biri hiç şüphesiz E-Ticarettir. Ancak E-Ticaret stratejilerinizin verimini artırmak için takip etmeniz gereken önemli metrikler söz konusudur. Yazımızda stok devir hızı nedir sorusuna cevap vererek satış stratejinizi yönetirken dikkat etmeniz gereken noktaları vurgulamaya çalışacağız. Nitekim bir perakendeci olarak yüksek bir satış verimliliği sağlamak için stok yönetimine önem vermeniz gerekir.

Satışlarınızı ve karınızı maksimize atmak için öncelikle stoklarınızda daha fazla ürün bulunması şarttır. Ancak elinizden yeterli bir miktarda ürün olması için dikkatli davranmanız gereken çok hassas bir denge söz konusudur. Çünkü çok fazla stok ürün yüksek depolama maliyetlerini beraberinde getirir. Buna karşılık ihtiyacınız olandan az ürün stoklarsanız müşterilerinizin taleplerini karşılayamama ihtimaliniz doğar.

İşte bu noktada stok devir hızı size yardımcı olacak en işlevsel metriklerden biridir. Basitçe tanımlamak gerekirse stok devir hızı, depoladığınız ürünlerin belli zaman aralıklarındaki devir sayısını gösterir. Böylelikle bir ürün kategorisinde yıllık satış hacminizin kolaylıkla ne olduğunu öğrenebilir, buna göre stoklama yapabilirsiniz. Genellikle stok devir hızı bir yıl üzerinden ölçülür. Ancak bunun yanı sıra aylık ya da üç aylık ölçümlere de rastlamak mümkündür.

Stok Devir Hızı Nasıl Hesaplanır?

Envanter takibinizi kolaylaştıran stok devir hızını hesaplamak son derece basittir. Bunun için oldukça kullanışlı şu kısa formülü kullanabilirsiniz:

• Stok Devir Hızı: Ürün Maliyeti / {(Dönem Başı Stok + Dönem Sonu Stok)/2)}

Bu formülü daha iyi anlamak için gelin bir örnek üzerinden adım adım ilerleyelim:

• Örneğin satışını yapmak üzere stokladığınız bir ürün kaleminin toplam maliyeti 500 bin lira olsun.
• Ürünün stoklarınızda dönem başı 8 bin tane bulunduğunu var sayalım. Dönem sonu ise 2 bin olsun.
• Öncelikle bu iki dönem stok ürünlerini toplamanız gerekir. Örneğimizde toplam stok 10 bin çıkıyor.
• Daha sonra toplam stoğu ikiye bölmelisiniz. Yine bizim örneğimizde bu sayı 5 bin olacak.
• Bunun akabinde ise başlangıçta bulduğunuz ürün maliyetini bu sayıya bölmelisiniz. Nitekim yukarıdaki örneğimizde ürün maliyetimiz 500 bin liraydı. Biz bunu 5 bine böldüğümüzde karşımıza 100 sayısı çıkacak. Dolayısıyla 100, bu örneğimizdeki stok devir hızıdır. Yani ürünleriniz tam 100 kez yenilenmiş demektir. Peki bu kadar yenilenme ne ifade ediyor?

İtiraf etmek gerekir ki stok devir hızı tek başına ele alındığında olumlu ya da olumsuz bir değer barındırmaz. Yalnızca stoklarınızın dönem içerisinde ne kadar yenilenmeye ihtiyaç duyduğunu gösterir. Bu da envanter yönetimi konusunda size önemli ölçüde fikir sağlayacaktır. Örneğin stok devir hızını bilmeniz ürünlerinizi tedarik ettiğiniz firmalarla nasıl anlaşmalar yapmanız gerektiğine dair elinizi güçlendirir.

Stok Devir Hızı Kaç Olmalı?

Öncelikle yukarıdaki örneğimizi yeniden ele alalım. Buna göre stok devir hızının 100 olması aslında tek başına hiçbir şey ifade etmez. Sadece o ürün kaleminde stoklarınızı dönem içerisinde 100 kez yenilediğinizi gösterir. İş hacminiz büyümediği sürece gelecek dönemde de aşağı yukarı benzer bir oranda stok devir hızına sahip olacağınızı düşünmek yanlış olmaz.

Şimdi de örneğimizin 3 aylık bir dönem için geçerli olduğunu düşünelim. Bu neredeyse her gün, hatta bazı günler bir günde iki kez, stok yenileme ihtiyacı duyduğumuzu gösterir. Stok yenileme süresini işin içine kattığımızda örneğimizdeki stok devir hızının oldukça yüksek olduğunu söyleyebiliriz. Ancak vurgulamak gerekir ki stok devir hızının yüksek olması da tek başına olumlu ya da olumsuz bir anlam içermez.

Yüksek bir stok devir hızı, ilk bakışta görünenin aksine bazı sektörler için zorunludur. Örneğin, bozulma gibi durumların söz konusu olabileceği ve bu nedenle hızlı tüketime tabi gıda sektörü böyledir. Ancak örneğimizin bir bilgisayar mağazasını ele aldığını düşündüğümüzde bu stok devir hızının ihtiyaca kıyasla çok yüksek olduğunu düşünebiliriz.

Stok devir hızının düşük olması ise kolayca fark edebileceğimiz üzere ürün deviniminin hızlı olmadığını gösterir. Dolayısıyla satışını gerçekleştirmeye çalıştığınız ürünler depolama alanlarınızda daha fazla beklemektedir. Yukarıda da söylediğimiz gibi bu durum bazı sektörler için bir gereklilik olan halindedir. Ancak eğer daha hareketli olması gerektiğini düşündüğünüz bir sektördeyseniz farklı çözümler aramanız gerekir. Bu doğrultuda örneğin reklam stratejilerini yeniden ele almak ciddi ölçüde etkili olacaktır.

Bu yazımızı beğendiyseniz E-Ticaret Operasyon Yönetimi Nasıl Yapılmalıdır? yazımızı da inceleyebilirsiniz!