Pazarlama Karması Nedir? Elemanları (4P) Nelerdir?

Bütün markalar ürünlerini pazarlamaya çalışırken birtakım stratejiler geliştirmek zorundadır. Genellikle bu stratejiler hakkındaki kararlar pazarlama müdürü ya da yönetici tarafından alınır. Elbette ki, söz konusu pazarlama olduğunda strateji geliştirebilecek çok sayıda farklı alan bulunmaktadır. Bir yöneticinin hakkında kararlar alarak farklı stratejiler üreteceği alanların türüne ise pazarlama karması adı verilir. Peki pazarlama karması nedir?

Bu kavram aynı zamanda 4P olarak da karşınıza çıkabilir.

• Product (ürün)
• Price (fiyatlandırma)
• Place (yer)
• Promotion (promosyon / tutundurma)

Yukarıda gördüğünüz bu kavramlar pazarlama karmasının 4P’sidir. Eğer bir yönetici bu kavramların her biri için özel, yaratıcı ve özgün strateji geliştirirse pazarlama faaliyetleri konusunda başarı elde eder.

Pazarlama Karması Elemanları

Birçok marka ve işletme tarafından kabul görmeyi başarabilen 4P pazarlama karması hem ulusal hem de uluslararası pazarlama stratejileri geliştirebilmeye ışık tutmaktadır. Genellikle ürün pazarlama noktasında faydalanın bu pazarlama ögeleri 1960’lı yıllarında başında Jerome McCarty tarafından ortaya atılmıştır. Ancak bu pazarlama karmasından sonra farklı iş modelleri için kullanılabilecek diğer karmalar da oluşmaya başlamıştır. Örneğin, hizmet pazarlaması için yaygın olarak kullanılan 7P karması bunlardan bir tanesidir. Buna ek olarak 5P ve 11P karmaları da belirli işletmeler tarafından kullanılmaktadır. Dilerseniz şimdi 4P karmasında yer alan unsurları biraz daha yakından inceleyelim.

Product (Ürün)

Eğer ürün pazarlaması yapmak istiyorsanız sahip olmanız gereken ilk şey elbette ki ürün olacaktır. Sahip olduğunuz ürün ne kadar iyi olursa pazarlama stratejileri geliştirme konusunda da önünüz o kadar açılacaktır. Çünkü kabul etmek gerekir ki, iyi bir ürünü pazarlamak her zaman kötü ürünü pazarlamaktan çok daha kolaydır. Bu nedenle pazarlama karmasının birinci parçası olarak ürünü ele alabiliriz.

İyi bir ürün elde etmek istiyorsanız dikkat etmeniz gereken farklı noktalar olacaktır. İşte o noktalar:

• Ürünün faydası
• Ürünün özellikleri
• Ürün etkileşimi
• Ürünün fiyatı

Tüm bu kriterleri göz önünde bulundurarak müşterinin taleplerini karşılayabilen kaliteli bir ürün üretebildiğinizde yolu yarılamış sayılırsınız. Bu aşamadan sonra geriye var olan ürünü pazarlamak kalacaktır. Ürünü nasıl pazarlayacağına karar vermeyen çalışan bir yönetici kendine şu soruları sormalıdır?

• Bu ürün hangi ihtiyacı karşılayacak?
• Müşteri bu ürünü neden satın almalıdır?
• Ürün rekabet piyasasında hangi avantajlara sahip olacaktır?
• Ürünü üretirken hangi kalite standartlarını benimsemeliyiz?
• Ürün nasıl bir tasarıma sahip olacak?
• Ürün çeşitliliği ne durumda olacak?
• Ürünün ambalajı nasıl olacak?

Tüm bu sorulara ideal yanıtları bulabilen yönetici aynı zamanda pazarlama karmasının önemli bir kısmını işgal eden ürün basamağını da başarıyla tamamlamış olacaktır.

Place (Yer)

Yer, pazarlama stratejisinin bir diğer aşamasıdır. Burada dikkat edilmesi gereken unsur, vereceğiniz ürün veya hizmetin konumu ve dağıtımı gibi konulardır. Bu aşama, rakipleriniz ile mücadele edebilmeniz adına çok önemlidir. Çünkü, ürününüz ne kadar kaliteli olursa olsun müşterileriniz o ürüne ulaşmakta güçlük çekerse alternatiflere yönelecektir. Strateji karmanızın yer aşamasında bu konular hakkında düşünmek sizlere yardımcı olacaktır.

Elbette ki ürününüzün pazarlanması konusunda yer hakkında düşünürken söz konusu şey sadece mağazanızın mekânı değildir. Hangi sektörde yer alacağınız ya da dijitalleşme yoluna girip girmeyeceğiniz yer unsurunun bir parçasıdır. Hatta buna ek olarak sahip olduğunuz mağazanın tasarımı ve dekorasyonu da bu aşamada düşünmeniz gereken noktalar arasındadır. Çünkü yapılan araştırmalara göre belirli bir temaya sahip olan mağazalar müşterilerin hafızalarında daha kolay yer edinmektedir. Bu noktada pazarlama karmasının önemli ögelerinden biri olan yer hakkında gereken stratejileri gerçekleştirdiğinizden emin olabilmek için kendinize şu soruları sorabilirsiniz:

• Ürününüzü satın alabilecek hedef kitleniz çoğunlukla nerede yaşıyor?
• Ürünlerinizi çevrim içi platformlar üzerinden de satışa sunacak mısınız?
• Bir mağaza sahibi olacak mısınız? Olacaksanız mağazanız nerede yer alacak?
• Mağazanızın iç dizaynı ve teması nasıl olacak?
• Ürünlerinizi müşterilerinize ulaştırmaya çalışırken bir distribütörden destek alacak mısınız?

Eğer bu sorulara yanıt bulabiliyorsanız yer konusundaki stratejilerinizi geliştirdiğinizi var sayabilirsiniz.

Price (Fiyat)

Pazarlama karmasında yer alan önemli unsurlardan bir tanesi de fiyat kavramıdır. Bu kavram hakkında stratejiler geliştirmeye çalışırken işletmenizi zarara uğratmayacak ancak müşterilerinizin de beklentisini karşılayacak bir fiyat üzerinde çalışmanız gerekir. Elbette ki bu sadece satışa sunduğunuz ürün fiyatı için geçerli değildir. Ürünü üretirken harcadığınız para miktarı ya da ürünün paketlenmesi ve transfer edilmesi süreçlerinde kullanılacak bütçe de fiyat aşamasında göz önünde bulundurmanız gereken konulardır.

Ürün fiyatı belirlerken dikkate almanız gereken birkaç nokta bulunmaktadır. Bu noktalar hakkında gerekli analizleri yaptığınız zaman ideal bir fiyat da belirleyebilirsiniz. İşte o noktalar:

• Ürünün maliyeti
• İndirim payı
• Kâr marjı
• Rakip firmaların fiyatları

Tüm bunları dikkate aldığınızda müşterilerinizi memnun edebilecek bir fiyat belirleyebilirsiniz. İndirim payı özellikle dikkat etmeniz gereken bir noktadır. Çünkü eğer maliyetine çok yakın bir fiyat belirlerseniz gelecekte indirim kampanyası düzenlemek istediğinizde zararına satış yapmanız gerekebilir.

Promotion (Tutunma / Promosyon)

Promosyon, ürünün reklamı ve tanıtımı ile ilgili olan planlamaları içerir. Yani müşterilerinizi sizin ürününüzü satın almaya ikna edebilecek pazarlama faaliyetlerini kapsamaktadır. Bunun için de halkla ilişkiler ve reklam kanallarını kullanabilir, çekiliş ve indirim gibi yollarla potansiyel müşterilerinize ulaşabilirsiniz. Burada dikkat edilmesi gereken şey, ürününüzü iyi tanıtmanızın yeterli olmayacağıdır. Çünkü aynı zamanda akılda kalıcı olması da gerekmektedir. Müşterilerinizi sadık tutmak için de tutundurma çalışmalarını hız kesmeden sürdürmeniz önemlidir.

Pazarlama stratejisinde promosyonlar büyük bir önem taşır. Doğru yapıldığında sizlere güzel getirileri olacak bu alanı analiz etmek için ise bazı noktalara yoğunlaşmak gerekir. Aşağıdaki sorular üzerine düşünmek, promosyon alanında planlamalarınızı iyi bir temele dayandırmanız için etkili olacaktır.

• Potansiyel müşterilerinize ulaşmak için hangi kanalları kullanacaksınız?
• Ürününüzün tanıtımı için markanıza ait bir sosyal medya hesabı oluşturacak mısınız?
• Ürününüzün tanıtımına ne zaman başlayacaksınız?
• Rakipleriniz ürünlerini tanıtmak için hangi yöntemlere başvuruyor?

Tüm bunlar, başarılı bir pazarlama stratejisinin temelini oluşturur. Bu dört etkenden biri bile sekteye uğrarsa şirketinizin dengesi bozulabilir ve girişiminiz başarısızlık ile sonuçlanabilir. Bu nedenle bir ürün veya hizmeti pazarlarken 4P’yi etkili bir şekilde kullanmak çok önemlidir.

Alakalı içerikler; Pazarlamada Konumlandırma Nedir?

Pazarlama Karması Neden Önemlidir?  

İster büyük ister küçük ölçekli olsun, her işletmenin satış yapmak için bir pazarlama karması stratejisine ihtiyacı vardır. Bu strateji, işletmenin kısa ve uzun vadeli hedeflerine ulaşmasında yardımcı olur. Pazarlama karması, işletmelere pazar araştırması yaparken bir kılavuz görevi görür ve için gerekli bilgileri sağlar. 

Pazarlama karması aynı zamanda işletmelere marka kimliği oluşturma ve rakiplerinden farklılaşma fırsatını da sağlar. İyi bir pazarlama karması, işletmeleri benzersiz kılar ve müşterilerin dikkatini çeker. İşletmeler, farklı pazarlama stratejileri kullanarak rakiplerinden sıyrılabilir ve yeni kitlelere ulaşabilir. 

İşletmelerin başarılı olmak için iyi bir pazarlama karması stratejisine ihtiyaçları olduğunu söyleyebiliriz. İyi bir 4P pazarlama karması stratejisi, işletmelerin doğru ürünleri sunmasına, uygun fiyatlar belirlemesine, doğru dağıtım kanallarını kullanmasına ve etkili tanıtım yapmasına olanak sağlar. 

Hizmet Pazarlaması Karması (7P) Nedir?

Hazırladığımız kılavuzun buraya kadar olan kısmında sizlere pazarlama karması hakkında yol gösterici bilgiler sunduk. Bu karma bazı kaynaklarda ürün pazarlaması karması olarak da bilinmektedir. Bunun yanı sıra bir de sık sık karşınıza çıkabilecek hizmet pazarlaması kavramı mevcut. Bu noktada hizmet pazarlaması karması nedir sorusuna yanıt arıyor olabilirsiniz. Aslında isimlerinden de anlaşılabileceği gibi; ürün pazarlaması kavramında pazarlaması yapılan unsur bir ürün iken, hizmet pazarlaması karmasında bir hizmettir. Yani hizmet pazarlaması yaparken ortada müşterinin satın alabileceği somut bir öge yoktur. Bunun yerine belirli bir fiyat karşılığında müşterinin deneyimine sunulan belirli faaliyetler bulunmaktadır.

Örneğin siz bir organizasyon şirketine sahipseniz müşterilerinize belirli bir ürünü satmazsınız. Bunun yerine onlara herhangi bir etkinliği ya da olayı organize etme faaliyetini sunarsınız. Bu durumda pazarlama stratejilerinizi de ürün pazarlamasına yönelik değil hizmet pazarlamasına yönelik gerçekleştirmeniz gerekir.

Tıpkı ürün pazarlaması kavramında olduğu gibi bu konuda da stratejiler belirli gruplar üzerine dağılmaktadır. Pazarlanan öge bir ürün olduğunda yalnızca 4P varken, hizmet pazarlama karmasında 7P bulunmaktadır.

Pazarlamanın 7P’si:

• Product (Ürün)
• Price (Fiyat)
• Place (Yer)
• Promotion (Promosyon)
• People (İnsanlar)
• Processes (Süreçler)
• Physical Evidence (Fiziksel kanıt)

Yukarıdaki karma unsurlarından hizmet pazarlarken ürün pazarlamasında yapılan stratejilerin de yapıldığını görebilirsiniz. Buna ek olarak insanlar, süreçler ve fiziksel kanıt da uygulanması gereken stratejilere dahil olmaktadır.

İnsan (People) 

İnsanlar bir işletmenin başarısı için hayati öneme sahiptir. Çalışanların performansı ve müşteri hizmetleri, bir işletmenin prestiji üzerinde büyük bir etkiye sahip olabilir. Bu nedenle, işletmeler başarıya ulaşmak istiyorsa doğru ekip arkadaşlarına sahip olmanın önemini anlamak durumundadır. Olağanüstü hizmet sunan çalışanlar işletmenin müşterilere sunduğu değeri arttıracaktır. 

Süreç (Process)  

Pazarlamanın bir diğer önemli bileşeni ise süreçlerdir. İşletmelerin ürün veya hizmetlerini müşterilere sunma yöntemleri, satış hunileri ve dağıtım sistemleri gibi süreçler, işletmenin düzgün çalışmasını sağlar. Ayrıca doğru organize edilmiş bir süreç, maliyetleri azaltma ve verimliliği artırma potansiyeline de sahiptir. 

Fiziksel Unsur (Physical Evidence)  

Son olarak, fiziksel kanıt da pazarlamanın olmazsa olmaz bir parçasıdır. Bir işletme, ürün ambalajı, makbuzlar ve müşteri hizmetleri gibi fiziksel kanıtlarla müşterilerine güvence sağlamalıdır. Ayrıca genelinde tutarlı bir marka imajı oluşturmak da önemlidir. Müşterilerin markanızı duyduklarında aklına ilk gelen şey olmanız, markanızı diğerlerinden ayıran çok önemli bir faktördür. 

4P ile 7P Pazarlaması Arasındaki Fark Nedir?

4P; ürün, yer, fiyatlandırma ve promosyon şeklinde sıralanabilir. Bu kavramların her biri doğru bir pazarlama stratejisi için olmazsa olmazdır. 7P ise nüfusun artmasıyla oluşan talep açığını kapatmak adına sektördeki rekabetin artması sonucunda ortaya çıkmıştır. Müşterilerin karar verme süreçlerini etkileyerek onları yönlendirmeyi amaçlayan firmalar, artık ürünün de ötesinde tüketici odaklı hareket eder. Hizmet pazarlaması alanında 4P yetersiz kalacağından, Philip Kotler’in oluşturduğu ve daha kapsamlı olan 7P pazarlama karması geliştirilmiştir.

İlginizi çekebilecek diğer alakalı makalelerimiz;

• Modern Pazarlama Anlayışı Nedir?
• Uluslararası Pazarlama Stratejileri
• Bütünleşik Pazarlama Nedir?
• Ağızdan Ağza Pazarlama (Word Of Mouth Marketing) (WOMM) Nedir?
• Pazarlamada Konumlandırma Nedir?
• Dijital Pazarlama ve Geleneksel Pazarlama Arasındaki 11 Fark