XML Nedir?

Biliyorsunuz ki internete bağlı bir bilgisayarda yaptığınız her çevrimiçi işlem aslında bir veri alışverişidir. Bu alışveriş bir veri tabanıyla başka bir veri tabanı arasında, bir platformla başka bir platform arasında yapılmaktadır. Ancak bu alışveriş sırasında karşımıza çıkan bazı sorunlar büyük ölçüde hız sorunu yaşamamıza sebep olur. Gönderilen verilerin yapısının diğer sistemdeki veri yapısına uygun hale getirilmesi epey bir zaman almaktadır ve yazılımcılar için bu süreç zahmetli, karmaşık bir hal alır. Mesela MySQL veri tabanındaki bir veriyi MsSQL’e uygun hale getirmek hem karmaşık hem de oldukça vakit alan bir süreçtir. Bu zorluklar veri alışverişinde “ortak bir dil” ihtiyacını doğurmuştur. İşte XML nedir sorusunun cevabı bu noktada programcıların imdadına yetişti. XML verileri depolamak ve taşımak için tasarlanmış bir işaretleme dilidir. İngilizcesi “Extensible Markup Language” olan XML açılımı Türkçeye “Genişletilebilir İşaretleme Dili” diye çevrilir.

XML Neden Kullanılır?

Bu soruya cevap verebilmek için XML’in bize sağladığı faydalara bir göz atalım.

• XML ile veri yedekleme ve transferi yapabiliriz.
• Bu XML verilerini, düz bir metin biçiminde saklanmaktadır. Bu da veri alışverişi sırasındaki format dönüşümleri yüzünden yaşadığımız sorunları ortadan kaldırır ve daha özgür bir alışveriş ortamı sağlar.
• Verilerin sorgulanması ve kullanımı çok daha hızlı ve kolay yapılmaktadır.
• XML, ile sitemiz için site haritası oluşturabiliriz. Bu sayede arama motoru botları, XML dosyasına bakarak sitemiz için gerekli tüm bilgilere ulaşabilir. Site haritalarının SEO için önemli olduğunu unutmamalıyız. Site haritaları hakkında daha detaylı bilgi almak için XML Sitemap Nasıl Oluşturulur? adlı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Yukarıda bahsettiğim faydalar, bize neden XML kullanmamız gerektiğini açıklar niteliktedir. XML’in faydaları ve neden kullanmanız gerektiği konusunda kafanızda soru işareti kalmadıysa şimdi artık biraz daha derinlere inelim ve temel XML kavramlarına bir göz atalım.

XML Dosyası Nedir ve Nasıl Açılır?

Bu dosya, “.xml” uzantısına sahip olan, verilerin taşınması, depolanması gibi işlevlerin dışında kendi başına hiçbir işlevi olmayan düz metin dosyasıdır. XML dosyaları da HTML dosyalarına benzer şekilde bir etiket yapısındadır. Hazırladığımız XML dosyalarını birçok program otomatik olarak işlemektedir.

Bir XML dosyasını açmanın yolları şunlardır:

1-     Bir Metin Düzenleyicisi (Text Editor) Kullanarak Açmak

XML dosyaları, düz metin dosyalardır, bu sebeple herhangi bir metin düzenleyici ile kolayca açıp okuyabiliriz.

ADIM 1:

XML dosyasına sağ tıklayın ve “Birlikte Aç”ı seçin. Burada karşınıza dosyayı açabileceğiniz farklı programlar çıkacaktır.

ADIM 2:

İşletim sisteminiz Windows ise “Not Defteri”, işletim sisteminiz MacOS ise “TextEdit”i seçiniz.

2-     Bir Web Tarayıcısı Kullanarak Açmak

ADIM 1:

XML dosyasına sağ tıklayın ve “Birlikte Aç”ı seçin.  Karşınıza dosyayı açabileceğiniz farklı programlar çıkacaktır.

ADIM 2:

Google Chrome, Safari (MacOS için geçerli), Firefox gibi web tarayıcılarından istediğinizi seçin ve dosyayı açın.

3-     Excel Kullanarak Açmak

Excel programı ile XML dosyası tabloya dönüştüğü için incelemek çok daha kolay hale gelir.

ADIM 1:

Bilgisayarınızda Excel programını açınız.

ADIM 2:

“Dosya” sekmesine tıklayın ve oradan da “Aç” sekmesine tıklayın. Karşınıza açabileceğiniz dosyaların listesi çıkacaktır.

ADIM 3:

Açmak isteğin XML dosyasını seç ve sağ alt köşedeki “Aç” butonuna tıkla.

ADIM 4:

Karşınıza 3 seçenekli bir açılır pencere gelecektir. Bu açılır pencereden “XML tablosu olarak” seçeneğine tıklayınız.  Eğer ki XML dosyamızda çok fazla iç içe geçmiş etiket varsa görüntülemede sorun yaşayabilirsiniz. Bu durumda Excel kullanmak yerine bir “XML görüntüleyici” seçmek daha mantıklı olacaktır.

4-     Bir XML Görüntüleyici Kullanarak Açmak

İşe öncelikle bir XML görüntüleme programı indirerek başlayalım.  Mesela XML Explorer en popüler programlardan biridir. Daha sonra açmak istediğiniz XML dosyasını bu program aracılığıyla açıp kolay bir şekilde inceleyebilirsiniz. Bu tarz programlar XML dosyamızda düzenlemeler yapmamıza ve farklı girdiler yapmamıza olanak sağlar.

XML Formatı Nasıl Olmalıdır?

Bir XML dosyası aşağıdaki özelliklere sahip olmalıdır.

• Bütün elemanların bir açma kapama etiketi (<…>, </…>) etiketi olmalıdır.

ÖRNEK: <ad>Halil</ad>

• XML etiketleri büyük/küçük harflere duyarlıdır, böylelikle etiket nasıl açıldıysa öyle kapatılmalıdır.

ÖRNEK: <from> Halil</from> (Bu doğru bir kullanımdır.)

               <from>Halil</FROM> (Bu ise yanlış bir kullanımdır.)

• XML etiketleri iç içe geçmemelidir. Birbirlerini kapsarlar. İlk açılan XML etiketi en son kapatılmaktadır.

ÖRNEK: <b><i> Merhaba </i></b>

• Bütün XML etiketleri içerisinde bir tane kök etiket mutlaka bulunmalıdır. Diğer etiketler kök etiketin kapsamında kalacak şekilde yazılmalıdır.

ÖRNEK: <kok>

                <etiket1> DENEME </etiket1>

                </kok>

Şimdi ise bu XML formatı kurallarına uyan örnek bir kod yazalım:

<e_mail>
  <to>Sude</to>
  <from> Halil</from>
  <date> 7 Eylül 2021</date>
  <subject> XML </subject>
  <message> XML is a markup language </message>
</e_mail>

HTML ve XML Arasındaki Farklar Nelerdir?

Bu kavramlar arasındaki farkları net bir şekilde görebilmeniz için madde madde farklılıklarını inceleyelim:

• İkisi de bir işaretleme dili olsa da oluşturulmalarındaki hedefler tamamen farklıdır. XML nedir sorusuna cevap verirken ne demiştik? Kısacası “XML” verilerin transferi ve depolanması için geliştirilmiştir ve bunu yaparken basit ve hızlı bir şekilde yapma amacı güder. XML den farklı olaraki, HTML ise verileri görüntülemekle ilgilenmektedir. Verilerin neye benzediğini göstermek için tasarlanmış bir işaretleme dili kullanabilirsiniz.
• HTML’de etiketler önceden belirlenmiştir yani HTML önceden tanımlanmış bir dildir. XML’de ise etiketler el ile belirlenmektedir, kendi kendini tanımlayan bir yapıya sahiptir.
• XML, büyük/küçük harf konusunda duyarlıyken HTML’de böyle bir şey söz konusu değildir.
• HTML’de her etiket kapatılmasa da program çalışır ama XML’de bütün etiketler kapatılmalıdır.

Domain

Domain, Türkçeye “alan adı” olarak çevirebilirsiniz.  Her web sitesinin bir alan adı olmak zorundadır ve bu alan adı sadece o siteye özel olmalıdır. İnternet taraması yaparken aradığımız web sitesini bulmamızda kolaylık sağlar.

Hosting

Türkçeye “barındırma hizmeti” olarak çevirebiliriz. Bunu şöyle düşünebiliriz: İnternette web siteniz için bir depo kiralıyorsunuz ve bu depoda sitenize ait tüm dosyaları, içerikleri saklıyorsunuz. Bununla birlikte  Her web sitesinin içeriklerinin bulunduğu, saklandığı bir hosting’i mutlaka vardır. Bir hosting sahibi olmadan sitenizi web üzerinde erişime açmanız mümkün değildir.

SSL Sertifikası

SSL sertifikası ile web sitenizin kimliği doğrulanır. Web sunucusu ile web tarayıcısı arasında şifreli bir bağlantı sağlanır.  Web sitenizin SSL sertifikası sahibi olması, güvenlik zafiyeti yaşamamak için önemlidir, bununla birlikte SSL sertifikası sayesinde insanların web sitelerine girdikleri bilgiler korunur. Bir web sitesinin SSL sertifikası sahibi olup olmadığını anlamak için arama çubuğunun sol üst kısmında kilit sembolü veya tik sembolü bulunup bulunmadığına bakılmalıdır.